Mide kanseri

Mide kanseri neden olur?
Mide kanserinin kalıtım ve gıda alışkanlıkları ile doğrudan ilişkisi vardır.

Mide kanseri hangi cinste ve yaş grubunda sık olur?

1. Erkeklerde kadınlardan iki kat daha sık görülür.
2. 60-70 yaşlarında oldukça sık görülmektedir.
3. Mide kanseri geçmişte tüm kanserler içinde ikinci sırada yer alırken, günümüzde 10. veya 14. sırada görülmektedir. Mide kanserinin sıklığındaki bu azalmaya rağmen, kanser nedeni ile ölümlerin içinde ikinci sırada yer alır.
4. Mevcut mide kanseri vakalarının % 70’i gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir.

Midenin anatomik özellikleri nelerdir?

1. Mide yemek borusu (özofagus) ile onikiparmak bağırsağı (duodenum) arasında yer alan bir organdır. Başlıca yemeklerin sindiriminde görev alır. Mideyi yemek borusuna bağlayan üst bölümüne kardia, orta bölümüne korpus (gövde) ve mideyi onikiparmak bağırsağına bağlayan alt bölümüne pilor adı verilir.
2. Mide kanserlerinin yaklaşık % 15-20’si üst bölümde, % 40’ı orta ve % 40’ı ise alt bölümde görülür.
3. Geçmişte mide kanseri, çoğunlukla midenin alt ½ bölümünde yer alırken, son 20 yılda midenin üst ½ bölümünde görülen kanser oranı giderek artmaktadır.

Mide kanseri için risk faktörleri nelerdir?

1. Düşük sosyo-ekonomik düzey
2. Helicobacter pylori enfeksiyonu olması; gelişmiş ülkelerde en az % 30, gelişmekte olan ülkelerde % 50 oranında mide kanseri, HP enfeksiyonu ile ilişkilidir. Mide MALT lenfomasında HP pozitifliği % 90’a dek çıkar.
3. Diyet: nitratlar, dumanlı ve konserve yiyecekler, yüksek derecede tuzlu gıdalar, meyve ve sebzeden fakir gıdalar
4. Birinci derece akrabalarında mide kanseri öyküsü olması
5. Kronik atrofik gastrit
6. Kronik hipertrofik gastrit (Menetrier hastalığı)
7. Midesinin ameliyatla belli bir bölümü alınmış hastalar
8. Pernisiyöz anemi
9. Adenomatöz mide polip hastalığı olanlar
10. Ailevi adenomatöz polipozis (FAP)
11. Kan grubu A olanlar
12. Fazla tuz ile beslenmek (kanser riski taşıyan bazı maddeler içerebilir)
13. İleri yaş
14. Erkek cinsiyet
15. Sigara

Mide kanseri belirtileri nelerdir?

1. Zayıflama durumu
2. Bulantı ve kusma
3. Yemeklerden sonra rahatsızlık ve erken doyma hissiyatı
4. Sindirim sisteminde gizli kanama
5. Halsizlik
6. Kansızlık

Mide kanseri nasıl teşhis edilebilir?
Gastroskopi (endoskopi): Işıklı bir hortumla video-endoskopik yöntemle yemek borusu, mide, onikiparmak bağırsağının görüntülenmesi, parça alınması, kanamalarının birçok durumda durdurulabilmesi

Mide kanseri evrelendirme nasıl yapılır?

1. Akciğer röntgeni
2. Kan tahlilleri (CEA, CA 19-9)
3. Bilgisayarlı tomografi
4. Laparoskopi
5. Endoskopik ultrasonografi (endosonografi)

Mide kanserinin patolojik tipleri nelerdir?

1. Mide kanserlerinin % 90-95’i adenokanser, % 2’si gastrointestinal stromal tümör (GİST), % 1’i karsinoid, % 1’i skuamöz hücreli kanser ve % 1’i adenoakantoma’dır.
2. İntestinal (az saldırgan, sınırları belirgin) ve diffüz (infiltran, saldırgan ve net sınır vermez) olarak başlıca iki tipi vardır.
3. Adenokanserlerin tübüler, papiller, müsinöz veya taşlı yüzük hücreli veya indifferansiye olmak üzere alt tipleri vardır.
4. Diffüz tip mide kanseri, matara mide (linitis plastica) adı verilen çok ileri kanser şeklinde görülebilir.

Mide kanseri nasıl yayılır?
Mide kanseri başlıca kan ve lenfler yolu ile yayılmaya başlar. Ayrıca, komşuluk yolu ile omentum denilen mide üzerindeki yağlı doku, pankreas, diyafram, kalın bağırsak ve onikiparmak bağırsağına doğru yayılabilir.

Mide kanseri nasıl evrelendirilir?
T1: tümör midenin iç yüzeyindedir.
T2: tümör midenin duvarına dek gelmiştir.
T3: tümör midenin duvarını aşmıştır.
T4: tümör komşu organlara dek taşmıştır.
N1: 1-6 arasında bölgesel lenf bezinde tümör görülmesi
N2: 7-15 arasında bölgesel lenf bezinde tümör görülmesi
N3: 15’ten fazla bölgesel lenf bezinde tümör görülmesi

• – Evre 0: Başlangıç aşamasındadır (in- situ kanser).
• – Evre I: kanser midenin submukoza bölümünde olup sadece 6 lenf bezine kadar yayılım gösterir.
• – Evre II: kanser midenin submukoza bölümünde olup 7-15 lenf bezinde yayılım gösterir, ya da tümör kas tabakasına kadar ilerler ve 1-6 lenf bezinde yayılım gösterir.
• – Evre III: tümör kas tabakasına kadar ilerler ve 7-15 lenf bezinde yayılım gösterir.
• – Evre IV: tümör hücreleri 15’den fazla lenf bezinde yayılım gösterir. Tümör komşu organlara ve bir adet lenf bezine sıçramıştır, ya da uzak organlara sıçrama gösterir.

Mide kanseri nasıl tedavi edilir?
Tedavisi cerrahidir. Midenin tamamının alınması ve lenf bezlerinin temizlenmesi prensibine dayanır. Daha sonra başta kemoterapi ve radyoterapi (ışın tedavisi) gerekebilir.
Lokal tedavi: cerrahi yani ameliyat ve radyoterapi (ışın tedavisi)
Sistemik tedavi: kemoterapi ile yapılır.

Evre I ve II mide kanseri

1. Midedeki kanserin bölgesine göre alt ½ tümörlerde midenin alt bölümünün alınması (distal subtotal gastrektomi), üst ½ tümörlerde midenin üst bölümünün alınması (proksimal subtotal gastrektomi) veya midenin yaygın tutulumu olan, midenin orta bölümünden çıkan ve midenin üst 6 cm’inde yer alan tümörlerde midenin tamamının alınması (total gastrektomi) ameliyat tekniği tercih edilir.
2. Bölgesel lenf bezlerinin alınması önerilir.
3. Özel durumlar dışında komşu organ olan dalak yerinde korunur.
4. Lenf bezlerinde tutulum bulunursa ameliyat sonrasında (adjuvan) kemoterapi ve ışın tedavisi (radyoterapi) uygulanır.
5. Beş yıllık sağkalım % 50 civarındadır.

Evre III-IV mide kanseri

1. Ameliyat öncesinde (neoadjuvan) kemoterapi, cerrahi ve ameliyat sonrasında (adjuvan) kemoterapi ve ışın tedavisi (radyoterapi) uygulanır.
2. Günümüzde ameliyat öncesinde (neoadjuvan) kemoterapi ve ışın tedavisi (radyoterapi) sorgulanmaktadır.
3. Beş yıllık sağkalım % 15-35 arasındadır.
4. İleri olgularda bazen ameliyat yerine endoskopik stent (şemsiye) uygulaması tercih edilebilir.
5. Işın tedavisi (radyoterapi) ağrıları azaltıp, tıkanıklığı önleyebilir.

Mide kanseri ameliyatı nasıl gerçekleştirilir?
Subtotal gastrektomi: Midenin belirli bir bölümünün alınıp (kısmi mide rezeksiyonu) ince bağırsağa bağlantı yapılmasıdır. Çevredeki lenf bezleri de alınabilir.

Total gastrektomi: Midenin tamamının alınması ve yemek borusu ile ince bağırsak arasında bağlantı yapılmasıdır. Etraftaki lenf bezleri geniş olarak temizlenir ve dalak alınabilir. Total gastrektomi tümörün nüksü açısından çok daha avantajlı bir tekniktir.

Ameliyat teknik olarak geçmişte sadece açık cerrahi ile yapılırken, günümüzde laparoskopik cerrahi ve robotik cerrahi tercih edilmektedir. Ameliyat sonrasında demir ve B12 vitamini emilimleri bozulur.

Lenf bezlerinin alınması: D1 lenf disseksiyonu ile sadece mide etrafındaki lenf bezlerinin alınması anlaşılır. Günümüzde ağırlıklı olarak daha geniş lenf alanının çıkartıldığı D2 lenf disseksiyonu tercih edilir, bu durumda karaciğer, dalak, mide sol atar damarı ve çölyak damar etrafındaki lenf bezleri alınır.

Mide kanseri kemoterapisi nasıl gerçekleştirilir?
Sıklıkla mide kanserinin kemoterapisinde şağıdaki tedaviler kullanılır.

• – 5-FU
• – Epirubicin, cisplatin ve 5- florourasil (5-FU) – ECF
• – Cisplatin ve 5-FU (CF)107
• – Etopozid, lökovorin ve 5-FU (ELF)
• – 5-FU, doksorubisin ve metotreksat (FAMTX)

Günümüzde mide kanseri tedavisinde denenmekte olan tedavi protokolleri:

• – İrinotekan ve cisplatin.
• – Folik asit, 5-FU ve irinotekan (FOLFIRI)
• – Lökovorin, 5-FU ve oksaliplatin (FOLFOX)

Mide kanseri için radyoterapi (ışın tedavisi) nasıl yapılır?

• – Haftada beş gün olarak 5-6 hafta boyunca ışın tedavisi (radyoterapi) yapılır.
• – Tedavi seansı birkaç dakika kadar sürer.
• – Radyoterapinin yan etkileri yorgunluk, bitkinlik hissi, ishal, deride kızarıklıklar ve saç ile tüylerin dökülmesidir.

Mide kanseri tedavisinde sonuçlar nasıldır?

1. Mide kanserine sonrasında beş yıllık sağkalım birinci evre tümörlerde % 60-90, ikinci evre tümörlerde % 30-50 ve üçüncü evre tümörlerde ise % 10-25 civarındadır.
2. Ameliyatta hastanın kaybedilme oranı ise ortalama % 3’tür.
3. Mide kanserlerinin % 10-20’si erken evrede görülmektedir.
4. İleri mide kanserlerinde beş yıllık sağkalım % 50’nin altındadır.
5. Midenin üst bölümünde olan ileri kanserlerde beş yıllık sağkalım % 10-15 arasındadır.

Mide rezeksiyonu

MİDE AMELİYATLI HASTALARDA UYGULANACAK DİYET
Mide rezeksiyonu; midenin belirli bir bölümünün veya tamamının alınmasına verilen addır. Günümüzde bu tür ameliyatlar, kontrol altına alınamayan veya komplikasyon oluşturan ülserler veya tümör vakalarında uygulanmaktadır. Bu tür girişimler sonrasında, bazı besinlere karşı tahammülsüzlük, kilo kaybı ve gerekli bazı elementlerin eksiklikleri ortaya çıkabilir.
Mide rezeksiyonu sonrasında ortaya çıkan sorunlar başlıca: dumping sendromu, yağ sindiriminde bozukluk, mide boşalma güçlüğü ve laktoz tahammülsüzlüğüdür. Yemeklerden sonra doluluk hissi, karın bölgesinde kramplar, kusma, yemek sonrasında halsizlik, yüzde kızarma, baş dönmesi ve terleme görülebilir. Bu belirtiler 15-30 dakika gibi erken dönemde veya 2-3 saat gibi geç dönemde ortaya çıkabilir.

Mide ameliyatlı hastalarda alınabilecek önlemler

1. Yavaş yavaş ve çok iyi çiğneyerek yemek yiyiniz.
2. Günde 6 öğün veya daha sık küçük porsiyonlar halinde beslenin
3. Yemek sırasında sıvı içmeyiniz ve dik oturunuz.
4. Yemek sırasında sıvı tüketmeyin, sıvıları yemekten 30-60 dakika önce veya sonra tüketin.
5. Her öğünde proteinli bir gıda (yumurta, et, balık, süt, yoğurt, peynir, tereyağı) tüketin.
6. Bol lifli gıdaları (çavdar ekmeği, fasulye, taze sebze ve meyve) tercih edin.
7. Kaybedilen kiloların yerine konulması güç oluyorsa, ekstra kalori için besin takviyesi gerekebilir.
8. Çok soğuk veya çok sıcak besinler tüketmeyiniz.
9. Yemek öncesi ve yemek sonrası dinleniniz.
10. Ani fiziksel aktiviteler yapmayınız.
11. Yapılacak egzersizleri (yürüyüş) yemeklerden 1 saat sonra tercih ediniz.

Mide ameliyatlı (rezeksiyonlu) hastalarda yasaklar ve sakınılacak gıdalar

1. Yoğun şekerli gıdaların tüketimi sonrasında bulantı, kusma ve ishal yaşıyorsanız, meyve suyu, kek, pasta, kurabiye, bal ve şekeri az tüketin ya da hiç tüketmeyin.
2. Bütün yağlı yiyecekler, kızartmalar, kavurmalar
3. Gaz yapıcı besinler
4. Sucuk, salam, sosis, pastırma
5. Alkollü içecekler
6. Çok soğuk ve sıcak besinler
7. Koyu çay ve kahve
8. Acılı baharatlar
9. Çiğ sebze ve meyveler