Metabolik Cerrahi
Metabolik cerrahi terimi metabolik sendrom dediğimiz bir grup hastalığın tedavisi için yapılan ameliyatları ifade eder. Metabolik sendrom şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kolesterol yüksekliği, bel çevresi kalınlığı ile karakterize sendromdur. Hastalık obeziteye bağlı gelişen bir durumdur. Aşırı enerji alımı vücutta anormal bir yağ depolanmasına sebep olur. Bu yağ depolanması, periferik dokularda olabildiği gibi (yani bacak, kalçe çevresi), karaciğer gibi hayati organlarda da gelişebilmektedir. Bu durum insülin direnci ve şeker hastalığı başta olmak üzere, ateroskleroz gibi kalp ve periferik damarlarda yağ birikimi ve bunun sonucunda yüksek tansiyon gibi kalp ve damar hastalıklarına yol açabilir. Bu yağlanma yapılacak olan cerrahi girişimle geri döner ve bu hastalıklar da buna bağlı olarak ortadan kalkar. Bu nedenle metabolik cerrahi yöntemler metabolik sendrom denilen bu hastalık demetinden kurtulmada önemlidir.
Metabolik cerrahi denince bu amaca uygun olan bir grup ameliyat anlaşılır. Bunlar vücutta metabolik değişikliklere de yol açtığı için bu ismi alırlar. Bunların diğer bir adı baypas ameliyatları ya da şeker ameliyatı olarak bilinen ameliyatlardır. Baypas ameliyatları minigastrik baypas, RNY gastrik baypas, duodenal switch, transit bipartisyon gibi birçok ameliyatı içerir. Bunlara aynı zamanda Şeker ameliyatı da denilmektedir. Yıllardan bu yana birçok baypas ameliyatı tarif edilmiş ve çeşitli nedenlerle değişikliğe uğrayarak günümüzde en çok uygulanan baypas ameliyatı yöntemleri ortaya çıkmıştır. Bu ameliyatların temel özelliği gıdaların mideden geçtikten sonra normal yolundan saptırılıp yeni bir yolla ince barsağın daha alt bölümlerine geçirilmesidir. Böylece barsakların bir kısmı devre dışı bırakılmış olur. Bu durum gıdaların emilim yüzeylerini azalttığı gibi aynı zamanda gıdaların barsağın alt bölümlerine direk geçmesi nedeniyle bazı aktif olmayan hormonların aktifleşmesine neden olur. Bu hormonlar vücutta bulunan pankreas bezinden salgılan insülin hormonunun etkinliğini artırır. Aynı zamanda insülin hormonun pankreastan daha çok salgılanmasını sağlayan bir etki de yapmaktadır. Böylece hem emilim azalması hem de insülinin güçlenmesi nedeniyle şeker hastalığı için kullanılan ilaçlara ve insüline olan ihtiyaç da azalarak hastanın ilaçsız bir hayat sürmesini sağlar Bu etkideki başarı oaranı %70-80 civarındadır. Başarı hastanın pankreas bezindeki insülin rezervine, aktivitesine, yeme alışkanlıklarına, şeker hastalığının süresi gibi birçok faktöre bağlı olarak değişmektedir.
Baypas ameliyatı barsağın bir bölümünün devre dışı bırakılmasıdır demiştim. Ne kadar çok barsak devre dışı kalırsa ameliyat o kadar başarılı olur. Ancak barsağın altlarına yaklaştıkça yani devre dışı bırakılan barsak uzunluğu arttıkça yan etkiler de artmaya başlar. Bu nedenle bu ikisinin dengesini iyi kurmak gerekir. Bu da cerrahın tecrübesiyle ilişkilidir. Bir insanda canlı olarak ölçüldüğünde yaklaşık 6 metre barsak bulunur. Bu barsak uzunluğu ameliyat sırasında ölçülür. Bu durum özel bir durumdur ve yine tecrübe gerektirir. Sonuç olarak başarılı bir metabolik cerrahi ameliyatı mümkündür ancak bunun için birçok faktörün etkili olduğu unutulmamalıdır..