Akut Kolesistit Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

Akut kolesistit, safra kesesinin ani ve şiddetli iltihaplanmasıdır. Genellikle safra taşlarının safra kanalını tıkaması sonucu ortaya çıkar. Safra akışının engellenmesi, kesede basınç artışı ve enfeksiyona yol açar. Bu durum, ciddi karın ağrısı ile kendini gösterir ve acil müdahale gerektirir.

Akut Kolesistitin Nedenleri Nelerdir?

• En sık sebep, safra taşlarının safra kesesinin çıkış yolunu (sistik kanal) tıkamasıdır.

• Bakteriyel enfeksiyonlar (özellikle E. coli, Klebsiella gibi)

• Ameliyat sonrası safra akışının bozulması

• Uzun süreli açlık veya damardan beslenme

• Travmalar ve bazı sistemik hastalıklar

Belirtileri Nelerdir?

• Sağ üst karın bölgesinde ani ve şiddetli ağrı

• Ağrının sırta veya sağ omuza yayılması

• Ateş, titreme

• Mide bulantısı ve kusma

• Karında hassasiyet ve gerginlik

• İştah kaybı, halsizlik

• İleri vakalarda sarılık

Genellikle ağrı, yağlı yemek sonrası başlar ve saatlerce devam edebilir.

Tanı Nasıl Konur?

• Fizik muayene: Sağ üst karında hassasiyet, Murphy pozitifliği

• Kan testleri: Beyaz kan hücresi sayısında artış (lökositoz), karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma

• Görüntüleme: Ultrasonografi ile taş varlığı, kese duvar kalınlaşması ve sıvı toplanması değerlendirilir. Gerekirse BT veya MR çekilebilir.

Tedavi Yöntemleri

1. Medikal Tedavi:

• Hastanede damardan sıvı, antibiyotik, ağrı kesici ve ateş düşürücü tedavi uygulanır.

• Bu tedavi genellikle geçici rahatlama sağlar.

2. Cerrahi Tedavi – Laparoskopik Kolesistektomi:

• Safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılması kesin çözüm sağlar.

• Mümkünse hastalığın ilk 72 saati içinde ameliyat yapılır.

• İleri vakalarda önce enfeksiyon kontrol altına alınır, sonra ameliyat planlanır.

• Riskli hastalarda geçici drenaj işlemi (perkütan kolesistostomi) tercih edilebilir.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Akut kolesistit tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlar gelişebilir:

• Safra kesesi gangreni

• Kesenin delinmesi (perforasyon)

• Safranın karın içine sızması (peritonit)

• Kan zehirlenmesi (sepsis)

• Safra yollarında tıkanıklık

Bu nedenle erken tanı ve tedavi hayat kurtarıcıdır.

Korunma Yolları

• Dengeli ve sağlıklı beslenme

• Hızlı kilo kaybından kaçınma

• Aşırı kilo alımını önleme

• Düzenli egzersiz

• Safra taşlarının takip edilmesi ve gerektiğinde erken müdahale

Sonuç

Akut kolesistit, safra kesesinin ani iltihabı olup en sık safra taşları nedeniyle ortaya çıkar. Şiddetli karın ağrısı, ateş ve bulantı gibi belirtilerle kendini gösterir. Zamanında müdahale edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Kesin çözüm için genellikle cerrahi tedavi gereklidir. Karın ağrınız şiddetliyse vakit kaybetmeden bir genel cerrahi uzmanına başvurmanız önemlidir.