Rektum Kanseri Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve En Güncel Tedavi Yöntemleri

Rektum Kanseri Nedir?
Rektum kanseri, kalın bağırsağın son kısmı olan rektumda gelişen kötü huylu tümörlere verilen isimdir. Kolorektal kanserler grubuna dahil olan rektum kanseri, bağırsak kanserlerinin önemli bir bölümünü oluşturur. Erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı yüksek olan bu hastalık, ileri evrelerde çevre organlara yayılma riski taşır.
Rektum, anüsten önceki yaklaşık 12-15 cm uzunluğundaki bağırsak bölümüdür. Bu bölgede gelişen kanserler, genellikle poliplerden kaynaklanır ve zamanla kötü huylu hale gelir.

Rektum Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Rektum kanserinde erken dönemde belirti vermeyebilir. Ancak zamanla şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik (ishal veya kabızlık)

• Dışkılama sonrası tam boşalmama hissi

• Makattan kan gelmesi veya dışkıda kan

• Karın ağrısı veya kramp tarzında sancılar

• Açıklanamayan kilo kaybı

• Ani iştah kaybı

• Demir eksikliği anemisi ve halsizlik

Bu belirtiler başka sindirim sistemi rahatsızlıklarında da görülebilir ancak uzun süre devam eden belirtilerde mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Rektum Kanseri Nedenleri ve Risk Faktörleri
Rektum kanserinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte bazı risk faktörleri tanımlanmıştır. Bunlar şunlardır:

• Yaş faktörü: 50 yaş üstünde daha sık görülür

• Aile geçmişi: Kolon veya rektum kanseri öyküsü varsa risk artar

• Genetik sendromlar: FAP (Ailesel Adenomatoz Polipozis) ve Lynch Sendromu riski artırır

• Polipler: Özellikle adenomatöz polipler kansere dönüşebilir

• Beslenme alışkanlıkları: Kırmızı et ve işlenmiş gıda tüketimi

• Obezite

• Hareketsiz yaşam tarzı

• Sigara ve alkol kullanımı

• İnflamatuvar bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit, Crohn hastalığı)

Rektum Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Erken tanı rektum kanserinde hayat kurtarıcıdır. Uygulanan başlıca tanı yöntemleri:

• Kolonoskopi: Rektum ve tüm kalın bağırsağın kamera ile incelenmesi ve biyopsi alınması

• Rektosigmoidoskopi: Rektum ve sigmoid kolonun incelenmesi

• Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Yayılım ve evreleme

• PET-CT: Metastaz araştırmasında kullanılır

• CEA kan testi: Tümör belirteci olarak takipte kullanılır

Rektum Kanseri Evreleri

• Evre 0 (Karsinoma in situ): Kanser sadece rektum iç yüzeyindedir

• Evre 1: Kanser daha derin tabakalara ilerlemiş ama lenf nodlarına yayılmamıştır

• Evre 2: Rektum duvarını aşmış ancak lenf bezlerine sıçramamıştır

• Evre 3: Lenf bezlerine yayılmış ancak uzak organlara yayılmamıştır

• Evre 4: Karaciğer, akciğer gibi uzak organlara metastaz yapmıştır

Rektum Kanseri Tedavi Yöntemleri
Rektum kanseri tedavisi, kanserin evresine, yayılımına ve hastanın genel durumuna göre planlanır. Uygulanan güncel tedavi seçenekleri:

1. Cerrahi Tedavi

• Total mezorektal eksizyon (TME): Rektumun tamamı ve çevresindeki lenf nodları alınır

• Anterior rezeksiyon: Rektumun üst kısmındaki kanserlerde uygulanır

• Abdominoperineal rezeksiyon: Alt rektum kanserlerinde anüs dahil rektum alınır ve kalıcı kolostomi açılır

• Lokal eksizyon: Erken evre küçük tümörlerde uygulanabilir

2. Radyoterapi

• Neoadjuvan radyoterapi: Ameliyat öncesi tümörü küçültmek için

• Adjuvan radyoterapi: Cerrahi sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için

• İntraoperatif radyoterapi (IORT): Ameliyat sırasında uygulanabilir

3. Kemoterapi

• Neoadjuvan kemoterapi: Ameliyat öncesi tümör boyutunu küçültür

• Adjuvan kemoterapi: Cerrahi sonrası nüks riskini azaltır

• Metastatik evrede kemoterapi: Uzak organlara yayılmış kanserlerde uygulanır

• Kullanılan ilaçlar: 5-FU, Capecitabine, Oxaliplatin, Irinotecan

4. Hedefe Yönelik Tedaviler

• Bevacizumab (anti-VEGF), Cetuximab, Panitumumab gibi biyolojik ajanlar ileri evrelerde kullanılır

5. İmmünoterapi

• Özellikle mikrosatellit instabilitesi (MSI-H) veya mismatch repair (MMR) eksikliği olan hastalarda etkili sonuçlar vermektedir

Rektum Kanserinde Erken Teşhisin Önemi
Düzenli taramalar sayesinde rektum kanseri erken evrede tespit edilirse tedavi başarısı %90’a kadar çıkmaktadır. Özellikle kolonoskopi ile poliplerin erken tespiti ve çıkarılması kansere dönüşmesini önler.

Rektum Kanserinden Korunma Yolları

• Lif açısından zengin sebze ve meyve ağırlıklı beslenme

• Kırmızı ve işlenmiş et tüketimini azaltma

• Düzenli egzersiz yapma

• Sağlıklı kiloda kalma

• Sigara ve alkol kullanımından kaçınma

• 50 yaşından sonra düzenli kolonoskopi yaptırma

• Aile öyküsü varsa daha erken yaşlarda tarama başlatma

Sonuç: Rektum Kanserinde Bilinçli Olmak Hayat Kurtarır
Rektum kanseri, erken teşhis edildiğinde tam şifa ile sonuçlanabilecek bir hastalıktır. Sağlıklı yaşam tarzı, düzenli taramalar ve şikayetlerin göz ardı edilmemesi kanserden korunmada büyük rol oynar. Günümüzde cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve yeni nesil hedefe yönelik tedaviler ile yaşam süresi ve kalitesi giderek artmaktadır.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Rektum kanseri kimlerde daha sık görülür?
50 yaş üstü bireylerde, ailesinde bağırsak kanseri olanlarda ve sağlıksız yaşam sürenlerde daha sık görülür.

Rektum kanseri tamamen iyileşir mi?
Erken evrelerde tam şifa mümkündür; ileri evrelerde ise yaşam süresi yeni tedavi yöntemleriyle uzatılabilmektedir.

Kolonoskopi ne sıklıkla yapılmalıdır?
Risk faktörü olmayanlarda 50 yaşından sonra her 10 yılda bir, risk faktörü olanlarda daha erken ve sık yapılmalıdır.